HEEMLAND


'Forum voor nederlandse politiek'




Naar de hoofdbladzijde van Heemland

HEEMLAND NUMMER 16 - 2000
INHOUD
======



H E E M L A N D 16 (2000) ===================================== tijdschrift voor nederlandse politiek ===================================== N O O D Z A A K V A N W O O N L A S T E N D A L I N G =============================================-========-== Van VVD-zijde (Dijkstal) en van PvdA-zijde (De Vries) wordt eindelijk erkend dat het stelsel van inkomensafhankelijke regelingen met name het huursubsi-diestelsel het grote dilemma vormt om de armoedeval te keren, de stille armoede en de welvaarts- en welzijnsachteruitgang van talloze midden-groe-pers te bestrijden, de ongerijmde nivellering tegen te gaan, de sociale mobiliteit niet oneigenlijk en onterecht te frustreren. De methode bij uitstek zou zijn om het inkomens-af-han-kelijke stelsel van huursubidies af te bouwen. Woonkostenverla-ging wordt dan noodzakelijk. Armoedeval, huur- en koopsubsidie-politiek en woningcorporaties In ons land is eindelijk discussie op gang gekomen over wat socialisten de "armoedeval" noemen, waar in Heemland het begrip 'stille armoede' gehan-teerd wordt. Deze laatste term verdient de voorkeur omdat het een veel uitgebreide-re permanente toestand van onrecht-vaardigheid betreft door sociaal-politieke beslissingen dan de 'val' sec in besteedbaar inkomen die mensen komend vanuit de bijstand treft als ze werk aanvaarden. Die val heeft te maken met de gangbare socialisti-sche en kapitalistische sociale strategie om aan de onderkant van de samenleving de levensomstan-dig-heden te verzach-ten met behulp van allerlei sub-sidies en dergelijke, die voor de uitvoering van ver-strekking en controle een onevenredig grote, geldvreten-de burocratie vergen. Die beheerkosten en de subsidi-rin-gen zelf vragen om enorme sommen gelds die echter wel op-gebracht moeten worden door de overige huurders en de kopers van voormalige huurwo-ningen waarbij bepaald niet de sterkste schou-ders van de welgestelde, hypotheekschuld-vrije huizenbezit-ters de zwaarste lasten dragen maar de grote midden-moot die door hard leren en werken wat meer inkomen en vermogen hebben dan de for-mele 'minima'. Zij leven in stille armoede. De woningcorporaties die het beheer hebben over de sociale woningbouw presenteren zich ten onrechte als sociale instellingen, maar dat zijn ze niet. Woningcorpo-raties zijn zelf project-ontwikke-laars geworden. Het zijn allang geen democratisch gecontro-leerde woning-bouw-vereni-gin-gen meer, maar met elkaar gefuseerde, oligarchisch bestuurde stichtingen, die samen onder-meer het beheer voeren over 2,4 miljoen huurwoningen. Zouden ze met hun koepel, een semi-publiek monopo-lie, niet ontbonden moeten worden ? (zie o.a. mr D. Kuiper "Woningbouwvereniging" in NRC, 19 feb 2000, pg 6). De woningcorpora-ties vervul-len in de politiek-economische strategie van overheid en bouwwe-reld een sleutelpositie inzake de woning-markt. De valsheid der profiterende woningcorporaties Mr Willem van Leeuwen, directeur en woordvoerder van de overkoepelende vereniging van woning-cor-po-ratie Aedes denkt er niet aan de huren generiek te gaan stabiliseren, laat staan stapsgewijs te gaan verlagen. Neen, hij wil juist stelselmatige huurverho-gin-gen zogenaamd voor: kwaliteits-verbetering voor het 'woonge-not', (kwali-teitsverbetering is gewoon een ander woord voor onder-houd), tussenvor-men van huurkoop, woon-dienstenpak-ketten, en investerin-gen in soci-ale nieuwbouw voor speciale groepen en andere nieuwbouw. Huren - zo vindt Van Leeuwen - moet weer 'in' worden hoe duur ook. De waarheid is dat er steeds meer leegstand met huurderving op-treedt en mensen weer overge-haald moeten worden te huren om de rendementen voor de beleg-gers te verhogen. In hun Investe-ringsvisie Woning-corpora-ties berekenen ze rond / 185.000,- per wo-ning, waar men tot voor tien jaar gewone twee-onder-een-kap-woningen voor bouw-de. Worden er grote sommen gelds opgestreken en verspild; waar blijft het; is er wel onpartijdig toezicht ? Minstens tot 2010 moeten de huren volgens Aedes jaarlijks fors blijven stijgen met 4,5 %; dit is ook het uitgangs-punt van de staatsecretaris voor volkshuis-ves-ting, Remkes (VVD), zich opstellend als zetbaas van de bouw-en-woonlobby. Luisteren naar z'n eigen VVD-fractielei-der Dijkstal om inkomens-afhan-ke-lijke subsi-die-s aan te pakken waarvan de huursubsi-die de allerbelang-rijkste is, past niet in zijn straatje. De regering bij monde van Remkes kwam na veel weerstand uit de Tweede Kamer met het slechte 'compro-mis', dat averechts werkt wat betreft de armoede-val: huur-subsi-die-ontvangers krijgen het bedrag aan huurverhoging dat de inflatie overstijgt, extra com-pen-sa-tie. Want Remkes wil - koste wat het kost - de huren maximaal kunnen laten verhogen, dit jaar met 3,8 %. Weten politici wel echt wat ze huurders aandoen met hun kaalpluk ? Stille armoede vanwege extreme woonlasten onder huurders en kopers van nu De woningcorporaties en andere inversteerders zullen achter de schermen opgetogen zijn over de hardnekkigheid waarmee Remkes en deze paarse regering de huurstijgingen willen la-ten voortzet-ten. Stijgende huren vertalen zich in stijgende huizenprijzen en stijgende huizenprij-zen vertalen zich in stijgende huren. Zowel de lobby voor de huurstijgingen, waartoe de woning-corpora-ties behoren, als de lobby voor de huizenbezitters, waartoe eveneens de woningcorpora-ties behoren, rekenen zich steeds rijker. De prijzen-explosies van huren en kopen komen de woning-corpora-ties bijzonder goed uit om hun huurwoningen, wanneer ze, mogelijk door de politiek gedwon-gen, voor forse woeker-winsten tegen "markt-prijzen" aan oud-huurders en andere gegadig-den verkopen on-bevreesd voor mogelijke waardeda-lingen in de toekomst. Is er nog iemand in 't land zo naief die denkt dat woningcorpora-ties het belang van hun huurders voor-staan ? Voor Aedes is 3,8 % stij-ging al op het 'randje' ! Als huurder blijf je de voetveeg van de politiek, uitmelken maar ! De Woonbond, belangenorganisatie van huurders, heeft berekend dat gemid-del-de huurders de helft van hun netto inkomen kwijt zijn aan vaste lasten zodat meer dan 1 miljoen mensen in permanente armoede leeft en nog eens 2,5 miljoen op de 'rand' van de armoede. Over kopers van de veel te duur ver-koch-te woningen van nu is geen vergelijkbaar onderzoek gedaan, maar ook over deze doen verhalen de ronde dat ze alle zeilen moeten bijzetten. Om de woonlasten te kunnen blijven opbrengen, wordt door de betreffende huurders en kopers fors bezuinigd op andere zaken. Zogenaamd 'landsbelang' in stelling gebracht tegen huurders Het gekreun onder de veel te zware woonlasten was tot voor zeer kort niet tot het kabinet door-gedrongen getuige uitspraken van premier Kok met z'n 'vulkaan' en staatsse-cretaris Remkes; zo'n maatschappe-lijke afstand bestaat er tussen de politieke elite en de bevolking. Bij het regeerakkoord werd ervan uitgegaan dat de politiek rustig door kon gaan de lasten te verzwaren ten gunste van woningcorpo-raties, projectontwikkelaars en investeerders voor stedelijke vernieuwing en uitbrei-dingen, nodig vanwege de mas---sale allo-chtone immigra-tie en procreatie. Diverse fracties bleken ge@larmeerd; naast de SP worden nu ook andere politici van links tot rechts in het land aan hun jasje getrokken. Ze wilden de huur-verho-ging (nog altijd verhoging) van de meeste huurwoningen, zeker voor het gros van de huurwoningen met huren op en boven de huur---subsidie-grens, maximeren op het inflatieper-centage van " 2 % (wie krijgt dat zomaar ?!) en nRJt op 4,5 % wat de 'paarse' regering wilde. Ze voelen het grote ongenoe-gen; de nood is hoog. Remkes trachtte deze fracties te be-zweren door een beroep te doen op het zogeheten 'lands--be-lang' om adviezen van de lands-ad-vo-caat niet vrij te geven en te waarschuwen voor schade-claims van woning-corpo-ra-ties en institutionele vastgoedbeleg-gers. De be--lan-gen van huur-ders en kopers zijn al jaren telkens ondergeschikt gemaakt aan die van bouwers, verhuurders en verko-pers. Met deze lobby blijken deals gemaakt te zijn of verwach-tin-gen gewekt zonder het parle-ment - laat staan de bevolking - te informe-ren; is dit 'landsbe-lang' ? Wordt hier geheimzinnig 'landsbelang' niet verward met groffe marktstrate-giNn middels woon-prijsopdrijving ten behoeve van geheel andere politieke en economische doeleinden (U mag raden welke) ? In een land waar miljarden ver-spild en overgehouden worden, kan herverdeeld worden en kunnen woonlasten fors omlaag. Armoedeval te bestrijden door huursubsidie-afschaffing, generieke huurver-laging en verkoop De huursubsidie is verreweg de grootste veroorzaker van de armoede-val; het verstoort Jn de woningmarkt Jn de arbeidsmarkt. Volgens C. Teulings, hoogleraar arbeidsecono-mie, "subsidieer je in feite dat mensen te duur wo-nen". Teulings, evenals de politieke elite, steunt waarschijnlijk ook uit persoonlijk eigenbelang het dure wonen van thans. Je zou ook kunnen zeg-gen - en dat is de werkelijkheid - dat de prijsexplo-sies voor huur en koop van 100 tot 200 %, veroorzaakt door de politiek-gestuurde prijsopdrij-ving van wonen van de laatste jaren, het wonen in het algemeen veel te duur heeft gemaakt voor zeer veel mensen; en dat dus huursubsi-die-ont-van-gers niet te duur wonen, maar dat wonen veel moet opbrengen om gegarandeerd de kas van verkoper, verhuurder en overheid for-mi-dabel te spekken. De woningmarkt is als 'markt' doelbewust om zeep gebracht. Er zijn woonprijsverlagende maatregelen nodig: een combi-natie van generieke huurprijs-verlagin-gen, afbouw van de huur-subsidies en verplichte aanbieding van huur-woningen aan huidige huur-ders voor koop tegen een tarief van hoogstens 50 tot 70 % van de WOZ-waarde. Zo'n forse korting (en geen koop-subsi-die !) voor alle huurders (ook van particuliere verhuur-ders), zoals vroeger gebruike-lijk, is terecht omdat de meeste huurders jarenlang huren en met hun huur-pennin-gen volop hebben bijgedragen aan rente, aflos-sing en rendemen-ten op de wonin-gen, die vaak al meer-maals afbetaald zijn en het winstrendement voor de investeer-ders ruim op-leverden. Bovendien dragen huurders veel bij aan pensioenen, huursubsi-die en hypotheek-ren-te---aftrek van anderen. Zelfs de Telegraaf, de huurder-onsympathiekste krant van 'Wakker Neder-land', verwacht van een Neder-lands kabinet door gedwongen massale verkoop van huurwoningen in een handomdraai een forse verlaging van de prijs van huizen; zodat de vulkaan van Kok niet hoeft uit te barsten ("Vul-kaan" in Telegraaf, wo 20 oct 1999). Citaat: "Dan wordt de schaarste op de markt voor koopwoningen van-----zelf verminderd waar-door een belangrijke oorzaak van de forse prijsstijgin-gen aan koopwonin-gen vanzelf verdwijnt. Jammer dat Kok dat er niet bij heeft verteld." Zelfs de Telegraaf die naar aanleiding van de huurstij-ging van 3,8 % doodleuk stelde dat huurders die hierdoor in de knel zouden komen nog altijd een beroep op de huursubsidie zouden kunnen doen, alsof elke huur--der huursubsi-die krijgt (ook deze krant kan beter weten), zelfs deze krant erkent dat prijsverlagin-gen een reNle mogelijkheid zijn ter beteugeling van de vulkanische prijsexplosies op de woningmarkt. Maar Kok wil geen prijsdalingen van huur en koop van wonin-gen, vanwege het profijt voor z'n poldermodel, net zo min als hij z'n kwartje op de benzineprijs kwijt wil. Wordt er wel gestreefd naar een eerlijker lastenverdeling en maatschappij ? Zowel Dijkstal als De Vries willen de inkomensafhankelijke regelingen gaan beperken; de vraag is evenwel hoe ? Mijn stellige indruk tot dusverre is, dat Dijkstal en zijn VVD helemaal niet willen denken aan algemene prijsver-lagende maatregelen. Vanuit de rechts-liberale, kapitalistische visie van de VVD zullen ze hun privileges waartoe zeker behoren hun in prijs sterk overgewaardeerde huizen, op peil wil-len houden. Ook van de andere gevestig-de partijen, van D66, PvdA en CDA, met hun tamelijk gefor-tu--neerde achterban valt hetzelfde te verwachten. Voor echte concurrentie op de politieke markt, laat staan voor een politieke beleidswijziging, hoeft niemand te vrezen, gezien al de anti-democrati-sche hetze tegen de Oostenrijkse regering. Concur-renten worden zonodig met valse agitatie en straatgeweld neergehaald als het met een 'cordon sanitaire' niet mocht lukken. Te duchten valt dat er door de 'politiek' niet gestreefd gaat worden naar daling, zelfs niet naar matiging van de lasten, wat de beste positieve wijze zou zijn om evenwichtiger verhoudin-gen te scheppen op Jn de woningmarkt Jn de arbeidsmarkt, niet leidend tot loonstij-gin-gen en inflatie, de bekende loonprijs-spi-raal. Eerder wordt weer gekozen voor 'negatieve prik-kels', voor verdere soci-ale afbraak zoals (fiscale) benadeling van uitkerings- en pensioengerech-tigden, Jn tegelijk voor jaar-lijkse verhoging van de lasten zoals huur, ziekte-kostenver-zekering, ver-voers-kos-ten en kosten van nuts--voor-zienin-gen, - in kapitalis-tische geest -, zodat immigraties (straks van Oost-Europeanen) en win-sten voor bedrijfsleven en overheid ongehinderd en onvermin-derd kunnen doorgaan. Het zou echt een keerpunt zijn als met dit rampzalige beleid, afgekeken van Amerika of af-ge-dwongen ?, gestopt zou worden. Een elkaar wederzijds ver-sterkend beleid: van Jnerzijds lasten-verlichting, vooral van woonlasten maar ook van andere lasten (er wordt toch niet om niets belasting betaald ?), en Terug naar Inhoud op deze pagina,

of naar de Heemland Hoofdbladzijde

Terug naar boven

 

 

Wilt een bijdrage aan dit forum leveren? U kunt Heemland een e-postbericht sturen:

Klik hier

Bladzijde samengesteld op 8 februari 1999