HEEMLAND

'Forum voor nederlandse politiek'

Naar de hoofdbladzijde van Heemland

Wie door Nederland reist, krijgt een triest beeld op zijn netvliezen. Overal wordt gebouwd en verschijnen bedrijfsterreinen, maar cultuurlandschap en stedenschoon verdwijnen of worden volledig ingebouwd. Hoogst zelden ziet men nog smaakvolle nieuwbouw met oplevering van volwaardige exterieur- en interieurvoorzieningen (vaste kasten, keuken, bad, goede betegeling, klassieke vorm, redelijke tuin, enzovoorts). Het gros van de nieuwbouw is van een lelijkheid, kaalheid en schandalige duurte dat je er eng van wordt. Als dat de welvaart en mooie omgeving voorstelt waar schatrijke Beatrix het over had in de troonrede, mag iedereen z'n hart vasthouden waar het moet eindigen.
Zelfs het linkse kamerlid Adri Duivesteijn praat over deze nieuwbouw als over de armzalige, benepen noodwoningbouw van na de tweede wereldoorlog die voor woekerprijzen aan de man gebracht wordt door gemeenten en projectontwikkelaars. Hij moet bij Kok wezen. Speculatie in grond en huizen is troef, en de koper of huurder mag dokken tot-ie scheel ziet.

Maar in de gehele troonrede komt deze problematiek nergens maar dan ook nergens ter sprake. De economische vooruitgang van 'rijk' Nederland gaat aan de uit te knijpen huurder of koper volledig voorbij door de prijsexplosie van huren en kopen. Die prijsopdrijverij wordt allerminst verzacht door de aangekondigde belastingherziening. Evenwichtige verhoudingen tussen vraag en aanbod op de woningmarkt zijn er in ons land nergens meer. Echte lastenverlichting zou deze problematiek van de stille armoede door de extreem opgeschroefde woonlasten moeten attaqueren.




Geen oppositie in het parlement en geen publiek debat in het land

Tijdens de algemene beschouwingen trachtten alle politieke partijen goede sier te maken door verhoging van de kinderbijslag en specifieke steunmaatregelen voor bepaalde 'minima', waarvoor een half miljard gulden extra uitgetrokken wordt. Dus weer geen algemene verhoging van alle uitkeringen en het minimumloon; kortom typische paarse symboolpolitiek waarin het CDA meedoet. Heuse oppositie voert deze partij niet, ze praat een beetje mee met de regering en is daar blij mee. Voor felle, zinnige debatten moet je niet naar de Tweede Kamer gaan. Soms toont een ambtenaar moed en gooit een knuppel in het hoenderhok, maar dat zijn uitzonderingen. Van Wijnbergen is er zo een. Hij heeft de euvele moed gehad de vloer aan te vegen met de ten hemel geprezen 'paarse' belastingherziening voor de 21ste eeuw van het duo Zalm-Vermeend. Zijn kritiek op dit belastingplan is terecht, deels zeer terecht. De trukendoos rond het eigen huis, het onbelast laten van woningverhuur, het drieboxenstelsel en de vermogensrendementsheffing zijn fiscale ondingen. Het plan onderwerpt Nederlandse belastingplichtigen aan een ongepast, onrechtvaardig belastingstelsel dat in Europa verder nergens geldt. Het zal moordend zijn voor de belastingmoraal, maar in dit land zonder politieke oppositie is alles mogelijk. Getuigend van mateloze minachting voor de burger, zoniet antidemocratisch is, dat over deze ingrijpende herziening van het belastingstelsel de Nederlandse bevolking in geen enkel opzicht geraadpleegd zal worden; het parlement mag er z'n zegje over doen, maar de burger heeft het dan maar te accepteren. In onze volprezen representatieve 'democratie' vormen belangrijke diepingrijpende zaken geen onderwerp voor hevig publiek dispuut en worden in deze zaken geen alternatieven ter keuze voorgelegd door de grote politieke partijen bij parlementsverkiezingen.




Fiscale discriminaties, huizenbezitters gespekt

Het belastingplan loopt met de vermogensrendementsheffing, - in feite een forse verhoging en uitbreiding van de vermogensbelasting (vooral voor kleine vermogens vanaf f 37.500) -, volledig uit de pas met Europa, en het dwingt wie zich het nog kan veroorloven, fiscale vluchtroutes te zoeken om niet te hoeven interen op z'n vermogen. Navrant is dat het eigen huis, hoe duur het ook is, buiten deze heffing wordt gelaten, wat leidt tot een schandalige rechtsongelijkheid in de inkomens- en vermogenssfeer tussen huiseigenaren en huurders. Een onverteerbare discriminatie.
Waarom is er niet gekozen voor vrijlating van het vermogen met inbegrip van het eigen huis tot een voor iedere belastingplichtige gelijk bedrag van zeg f 500.000 en voor belasting van het eigen huis in box 3 zonder de exclusieve vrijstelling hiervan? Tevens mag betaalde hypotheekrente nog volledig in mindering gebracht worden op het inkomen in box 1, en is hiermee de enige belangrijke aftrekpost in deze box. Komt dit voort uit de wens tot het veiligstellen voor de fiscus van het eigen dure huis bij de politieke elites en hun aanhang in de bovenlaag? De beter gesitueerden blijven ontzien.

Schrijnend tegenover andere belastingbetalers is bovendien dat de huuropbrengsten na aftrek van kosten uit verhuur door huizenbezitters niet meer meetellen als gewoon belastbaar inkomen in box 1. Integendeel, in het nieuwe stelsel zullen huuropbrengsten op zichzelf niet belast worden, maar volgens het fictieve tarief van box 3 afgerekend worden met slechts 1,2 % van de geschatte vermogenswaarde van de huizen. De huizenbezitter wordt hiermee bevoorrecht als nooit tevoren. Echte welgestelden die hun vermogen in verhuurbare huizen hebben belegd, zullen volop kunnen profiteren van het nieuwe belastingstelsel met z'n drie boxen, zonder de risico's te lopen die het beleggen in aandelen wel degelijk met zich meebrengt voor de kleine belegger.

Indien men nog geen eigen huis gekocht heeft, zal dit onbetaalbaar, zoniet onbereikbaar geworden zijn, zeker op oudere leeftijd. Huurders die in de hoop op betere tijden hiervoor nog zelf sparen of beleggen, worden grandioos afgestraft vanwege de belastingheffing op het opgebouwde kapitaaltje in box 3. Sparen loont totaal niet meer, het houdt zelfs de inflatie niet bij.
De rechtsongelijkheid in fiscale behandeling tussen huizenbezitters en huurders is al absurd en wordt alleen maar erger. De bevolking wordt door deze discriminerende belastingherziening met een stelsel van boxen nog sterker dan voorheen verdeeld in een vermogende, huizenbezittende, rijke klasse en degenen die de weelde van een betaalbaar eigen huis en eventuele andere huizen met alle bijkomende fiscale faciliteiten missen. Paarse herzuiling naar materiële welstand, op naar een nieuwe klassenmaatschappij op de 'vulkaan' van minister-president Kok.




Lastenverzwaring in plaats van lastenverlichting

Van de zogenaamde lastenverlichting vanwege het hanteren van wat lagere tarieven in de belastingschijven zal zelfs voor de door deze tariefsverlagingen sterk bevoordeelde lagere inkomenscategoriën weinig overblijven, omdat de BTW fors verhoogd zal worden naar maar liefst 19,4 % en de tarieven voor energie, water enzovoorts drastisch omhoog gaan, zogenaamd om het milieu te sparen (de 'vergroening' van het belastingstelsel). Zelfs voor de 'minima' wordt het dus goeddeels een sigaar uit eigen doos.

Voor de middeninkomens tot tweemaal modaal zal deze hele belastingoperatie pijnlijk worden. Veel aftrekposten gaan verdwijnen of worden geminimaliseerd. Een voorbeeld: terwijl de opbouw van een volwaardig pensioen plus AOW voor velen twijfelachtig is, wordt de premieaftrek voor lijfrentevoorzieningen fors beperkt. Wie kent echter nu de waarde van zijn pensioen waarboven geen belastingaftrek meer geoorloofd wordt? Bekend is dat de meesten die van deze regeling gebruik maken, kampen met pensioentekorten van zichzelf en hun partner, (denk ook aan het ANW-gat en aan de meestal zeer ontoereikende pensioenopbouw van gescheiden mensen). Ook spaarkapitaalverzekeringen die niet direct gekoppeld zijn aan de afbetaling van een huis en lijfrentepremieverzekeringen zullen als 'vermogen' in box 3 belast worden. Meestal worden deze verzekeringen door betrokkenen, zeker door ouderen, afgesloten om op latere leeftijd bij een karig pensioen toch nog het hoofd boven water te kunnen houden bij de stijgende huren (of resterende hypotheeklasten) en de stijgende kosten, of om wellicht nog een huisje te kunnen kopen. Die eigen spaarzaamheid voor zelfvoorziening voor de oude dag zal in de opbouw jaarlijks worden afgeknepen met 1,2 %.
Deze belastingherziening wordt voor hen een ware administratieve en financiële ramp. Anders dan de door de politiek ontziene 'minima' die door subsidies, tegemoetkomingen, pro-deoregelingen en kwijtscheldingen volgens de bekende socialistische methoden zoet worden gehouden, mogen de middengroepen voor alles het volle pond betalen, ook fiscaal. Voor tweeverdieners met allebei een bovenmodaal inkomen wellicht geen probleem maar wel voor zeer veel anderen. Te hopen valt, dat er alsnog een groot offensief tegen de 'paarse' belastingherziening gemobiliseerd wordt !




Huichelachtige beduchtheid voor inflatie


Wellink, president van de DNB en premier Kok zijn bevreesd dat de lastenverlichting van 5 miljard gulden die voortvloeit uit het voorgestelde belastingplan, zal leiden tot oplopende inflatie en looneisen. In Nederland is de officiële inflatie van 2,3 % per jaar al de hoogste in de Europese Unie, waarvan ook dit jaar weer 0,5 % door overheidsbeleid veroorzaakt wordt. De reële inflatie is echter veel hoger; vanwege de prijsexplosies van de afgelopen vijf jaar op de woning-markt bestaat er een in de officiële inflatiecijfers niet meegetelde gierende geldontwaarding. Mede door de huurprijsopdrijving, de wettelijke huurverhogingen van 'paars', zijn honderdduizenden mensen uit hun huurwoningen de koopwoningmarkt opgejaagd. Werknemers zijn gewoon gedwongen meer loon te vragen om de alsmaar forser oplopende woonlasten bij koop en huur te betalen. Onder het mom van bestrijding van 'scheefstand' (mensen zouden 'te goedkoop' wonen) konden de immigranten gehuisvest worden - met huursubsidie - in de vrijkomende huurwoningen.

Tegen de inflatie door sterke stijging van de huizenprijzen past Engeland het monetaire middel van renteverhoging toe. Het komt de Nederlandse overheid wellicht goed uit dat deze bevoegdheid overgedragen is via de muntunie aan de Europese Centrale Bank, zodat de overheid rustig door kan gaan met de voor haar zeer lucratieve woonlastenverhogingen en dito reële inflatie. Inflatiebeheersing en loonmatiging kunnen wel bereikt worden door drastische algemene verlaging van de directe en indirecte woonlasten voor de lagere en middeninkomens, maar niet door de geplande verlaging van de directe inkomstenbelasting, die elders ruimschoots (vaak indirect) teruggehaald wordt, dus inflatoir werkt (WOZ, eco-tax, BTW e.d.). En laat de overheid eerst eens zelf het totaal van haar uitgaven jaarlijks omlaag brengen.




Echte lastenverlichting vraagt andere maatregelen


Het belastingstelsel voor de volgende eeuw zal niet leiden tot lastenverlichting voor iedereen maar slechts voor zeer bepaalde groepen uit de arme onderlaag en voor de rijke bovenlaag. Een echte lastenverlichting komt er niet door deze belastingherziening.
Daar zijn geheel andere maatregelen voor nodig die zorgen voor herstel van marktevenwicht op de woningmarkt, voor verbetering van de kwaliteit van de woningbouw en voor goed toezicht op die kwaliteit, voor uitroeiing van speculatie op grond en huizen, voor stapsgewijze drastische algemene verlaging van de huren en afbouw van huursubsidies, voor snelle vermindering van de bevolkings-druk door repatriëring en immigratiebeperking, voor betaalbare tarieven van (overheids)diensten en nutsvoorzieningen, voor welvaartsvaste uitkeringen, pensioenen en lijfrenten, voor een zichzelf matigende en beperkende overheid, voor afschaffing van huurwaardeforfait en overdrachtsbelasting, voor verlaging van de BTW-tarieven in plaats van verhogingen, enzovoorts. De grote ongelijkheid tussen arm en rijk kan op zo'n wijze tot aanvaardbare proporties teruggebracht worden, zonder dat de middengroepen de exclusieve rekening gepresenteerd krijgen.

Linda Gouderak

Terug naar boven



 

 

Wilt U reageren? U kunt Heemland een e-postbericht sturen:

Klik hier

Bladzijde samengesteld op 7 november 1999